Kurtuluş Savaşı

Mondros Ateşkes Antlaşması ve Önemli Maddeleri

Picture
I. Dünya Savaşı Osmanlı Devleti ile bağlaştığı Bağlaşma devletlerinin yenilgisiyle sona erdi. Talat Paşa istifa etti. Sadrazam'ın istifası ile İttihat ve Terakki yönetimi yönetimden çekildi.


8 Ekim 1918'de yeni hükümet Ahmet İzzet başkanlığında kuruldu. Hükümet, Antlaşma devletlerinden Wilson ilkeleri doğrultusunda ateşkes istedi. Bahriye Nazırı Rauf Bey (Orbay) başkanlığındaki heyet 24 Ekim 1918'de Limni adasının Mondros Limanı'na gittiç Burada demirli olan bir İngiliz Savaş gemisinde görüşmeler başladı. Antlaşma devletlerini İngiliz Amiral Caltrope temsil ediyordu. 4 gün süren müzarekeler sonunda Amiral'in dikte ettirdiği şartlar kabul edildi. 30 Ekim 1918'de Mondros Ateşkesi imzalandı.




Mondros Ateşkesinin Ana Koşulları
-Boğazlar açılacak, bu bölgedeki kaleler antlaşma devletlerine teslim edilecek.

-Antlaşma devletleri güvenliklerinin tehlikeli olduklarını düşündükleri yeri işgal edebilicek.(7. madde)
     7. Madde ateşkesin en tehlikeli maddesidir çünkü yapacakları işgallere zemin hazırlayıcı niteliktedir. Bu maddeye dayanarak işgallere başlamışlardır.

-Vilayet-i Sitte( Altı Vilayet; Van, Bitlis, Erzurum, Diyarbakır, Elazığ ve Sivas)'de bir karışıklık çıkarsa anlaşma devletleri buraları işgal edebilicek.(24. Madde)

- Tüm haberleşme istasyonları anlaşma devletlerinin kontrolüne verilicek.
 Ekonomik haberleşme maddeleriyle Osmanlı Devleti'nin ekonomik bağımsızlığı engellenmek istenmiştir. Böyece kendilerine bağmlı olmasını düşünmüşlerdir.


- Donanma ve ordu cephaneleri anlaşma devletlerine teslim edilecek.

-İran ve Kafkasya'ya giren Türk orduları geri çekilicek.

-Osmanlı Devleti, Almanya ve Avusturya ile bütün ilişkilerini kesecek, Alman ve Avusturya uyruklu asker ve sivil memurları sınırdışı edecektir. 

-Osmanlı liman ve tersaneleri İtilaf Devletlerinin kullanımına tamamen açılacak.

-Toros tünelleri, demiryolları ve deniz işletmeleri İtilaf devletlerinin denetimine bırakılacak.


Picture

Kuvay-i Milliye Hareketinin Başlaması

Picture
Kuvay-i Milliye; Yurdun işgali karşısında çeşitli yörelerde ortaya çıkan milli direniş örgütlerine Kuvay-i Milliye  denir. Kuvayi Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk savunma kuruluşudur.
İlk Kuva-i Milliye kıvılcımı(ilk silahlı direniş) Güney Cephesi'nde Dörtyol'da 19 Aralık 1918’de Fransızlara karşı başlamıştır. Bunun en önemli nedeni, Fransızların işgallerine Ermenileri ortak etmeleridir.
İkinci etkili silahlı direniş hareketi(Örgütlü ilk Kuvay-i Milliye hareketi) İzmir'in işgalinden sonra; Kuva-i Milliye hareketini, yurtsever bazı subaylar halkı örgütleyerek Ege Bölgesi'nde resmen başlatmışlardır. Batı Anadolu'daki Kuvay–i Milliye birlikleri düzenli ordu kuruluncaya kadar geçen sürede Yunan birliklerine karşı vur kaç taktiği ile savaşmıştır. Batı Anadolu'daki Kuvay–i Milliye birlikleri düzenli ordu kuruluncaya kadar geçen sürede Yunan birliklerine karşı vur kaç taktiği ile savaşmıştır. Güney Cephesinde (Adana, Maraş, Antep ve Urfa) Kurtuluş Savaşını düzenli ve disiplinli Kuva–i Milliye birlikleri yapmıştır.

Kuvay-i Milliye'nin Ortaya Çıkmasının Nedenleri
1) Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkması
2) Mondros Ateşkes Anlaşması uyarınca Türk ordusunun terhis edilmesi
3) İtilaf Devletleri’nin Mondros Ateşkes Anlaşması’nın hükümlerini tek taraflı uygulayarak savunmasız kalan Anadolu’yu yer yer işgal etmeleri
4) İşgalcilerin halka zulmetmesi
5) Osmanlı hükümetlerinin Türk halkının can ve mal güvenliğini koruyamaması ve bir şeyler yapmayışı


Kuvay-i Milliye'nin Sağladığı Faydalar ve Özellikleri
1. Milli Mücadele’nin ilk silahlı direniş gücü olmuşlardır.
2. Mondros Ateşkes antlaşması’ndan sonra Anadolu’nun işgali üzerine başlayan bölgesel hareketlerdir.
3. Kuvay-ı Milliye birlikleri arasında ilişki az olup, kendi bölgelerini kurtarmaya çalışmışlardır. Tek bir merkeze bağlı değillerdir.
4. Mondros Ateşkes Antlaşması ile terhis edilen askerler de bu harekete katılmışlardır.
5. İşgalci güçlere ve azınlıklara büyük zararlar vermiştir.



Kuva-yı Milliye'nin Kaldırılmasının Nedenleri
1. Askerlik tekniğini yeteri kadar iyi bilmemeleri, dağınık, düzensiz olarak mücadele etmeleri.
2. Düzenli düşman ordularını durduracak güçten yoksun olmaları.
3. TBMM'nin aldığı bazı kararlara karşı gelmeleri.
4. İşgalleri kesin olarak durduramamaları
5. Hukuk devleti anlayışına ters davranarak suçlu gördükleri üyelerini kendileri cezalandırmaları

Picture

İstanbul Hükümeti'nin Milli Mücadeleye Karşı Tutumları

Picture
Anadolu’daki Milli Mücadeleyi bir isyan hareketi olarak gö­ren Damat Ferit Paşa, bu isyanı büyümeden bastırma dü­şüncesindeydi. Bunun için de;
* Padişahı kendi yanına çekerek Milli Mücadeleye karşı kullanma
* Anadolu’da otoritesini güçlendirip, Milli Mücadele hare­ketini zayıflatmak için İstanbul Hükümeti’ne bağlı vali ve komutanlar atama
* Sivas Kongresi’ni toplantı halinde basarak isyancıları yakalayarak Milli Mücadeleye son verme
gibi tedbirler almayı planlamıştır.
Mustafa Kemal ve arkadaşları Sivas Kongresi’nden sonra, şimdiye kadar Milli Mücadele aleyhinde olan İstanbul Hükümeti ile olan ilişkilerin kesilmesine karar verdi (12 Eylül 1919). Temsilci­ler Kurulu, meşru bir hükümet iş başına gelinceye kadar hükümetle idari ilişkileri ve İstanbul ile her türlü telgraf ve posta haberleşmesinin kesildiğini bütün askeri ve sivil ma­kamlara duyurdu. Ayrıca İstanbul’dan Anadolu’ya atanan komutan ve valileri kabul etmeyerek geri gönderdi. Temsil­ciler Kurulu bununla İstanbul Hükümeti’ne bağlı olmadığını göstermiştir.
Damat Ferit Hükümeti kendisini hedef alan bu baskılara da­ha fazla dayanamayarak 30 Eylül 19193da istifa etti. Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin düşürülmesi ulusal hareketin en önemli başarılarından biridir, yerine Milli Mücadeleye karşı ılımlı olan Ali Rıza Paşa kabinesi iş başına geldi (2 Ekim 1919). Yeni hükümetin kurulması ile birlikte basında Sivas Kongresi’nin çalışmalar ile ilgili haberler ve övgüler çıkma­ya başlamıştır. Yeni hükümette görev alan kişilerin ülkenin bütünlüğünü ve bağımsızlığını isteyenlerden oluşması, Mil­li Mücadelecilerle ilişkilerin artmasına ve görüş alışverişine ortam hazırlamıştır.